जन–धन खाते म्हणजे काय?
प्रधानमंत्री जन-धन योजना (PMJDY) हे वित्तीय सेवांमध्ये प्रवेश सुनिश्चित करण्यासाठी आर्थिक समावेशनासाठी राष्ट्रीय मिशन आहे, म्हणजे मूलभूत बचत आणि ठेव खाती, प्रेषण, क्रेडिट, विमा, पेन्शन परवडणाऱ्या पद्धतीने. योजनेअंतर्गत, इतर कोणतेही खाते नसलेल्या व्यक्तींकडून कोणत्याही बँकेच्या शाखेत किंवा व्यवसाय प्रतिनिधी (बँक मित्र) आउटलेटमध्ये मूलभूत बचत बँक ठेव (बीएसबीडी) खाते उघडले जाऊ शकते. सर्वसामान्य नागरिकांना प्रधानमंत्री जनधन खाते उघडण्यासाठी शासनाने दिलासादाय हे खाते म्हणजे विशेषतः या योजनाअंतर्गत समाजातील गरीब दुर्बल घटकातील जनतेसाठी हे खाते शून्य म्हणजे झिरो बॅलन्स वर उघडून मिळतात परंतु हे खाते उघडल्यानंतर आपल्याला या खात्यापासून कोणकोणते लाभ/ फायदे मिळतात हे आपण बघूया.
प्रधानमंत्री जनधन खाते उघडल्यानंतर या खात्या अंतर्गत कर्ज pradhan mantri jan dhan loan आधारित हस्तांतरण सुविधा, निवृत्तीवेतनाची सुविधा, बँकिंग बचत ठेवी खाते, विमा कर्ज, निवृत्तीवेतन या सेवा या योजनेअंतर्गत नागरिकांना दिल्या जाते.जनधन खाते अंतर्गत बँकेत खाते उघडल्यावर दोन लाखापर्यंतचा अपघाती विमा लागू होतो विशेष म्हणजे हे खाते उघडण्यासाठी आधार कार्ड किंवा मतदान कार्ड ओळखपत्राची आवश्यकता असते या व्यतिरिक्त आणखी कोणतेही कागदपत्रे बँकेला देण्याची गरज नसते.तसेच या योजनेअंतर्गतत उघडलेल्या खाते मध्ये शासकीय योजना चा लाभ घेण्यासाठी या खात्याचा जास्तीत जास्त वापर करता येते.
प्रधानमंत्री जनधन खातेधारकांना जीवन ज्योती विमा jeevan jyoti vima yojna योजना अंतर्गत खातेदारांचा कोणत्याही कारणाने मृत्यू झाल्यास त्यांना दोन लाख पर्यंत विमा मिळतो तर जीवन सुरक्षा विमा योजना jeevan suraksha bima yojana असलेल्या खातेधारकांचा अपघातामुळे मृत्यू झाल्यास दोन लाख तर शारीरिक दृष्ट्या अपंग झाल्यास दोन लाख रुपये आर्थिक सहाय स्वरूपात दिली जाते व वरील दोन्ही विमा साठी खातेधारकांना 45 दिवसातून व्यवहार एकदा तरी एटीएम पैसे काढणे किंवा बीसी पॉईंटवर व्यवहार करणे आवश्यक आहे. जीवन ज्योती विमा योजना 436 रुपये प्रति वर्ष तर जीवन सुरक्षा विमा योजना 20 रुपये प्रतिवर्ष भरावे लागते. खातेधारकाला निशुल्क मोबाईल बँकिंगची सुविधा मिळते. बँकेतील ठेवींवरील व्याज मिळते. तसेच २०००० लाख पर्यंत या खातेधारकांना व्यवहार करता येते. प्रधानमंत्री जनधन खाते योजना धारकांना जनधन खाते बरोबरच खातेधारकांना रूपे डेबिट कार्ड दिले जाते या कार्डद्वारे व्यवहार करणे सोपे व सुलभ होते.
“प्रधानमंत्री जन-धन योजना (PMJDY)” चे उद्दिष्ट आहे मूलभूत बचत बँक खाते, गरजेवर आधारित क्रेडिट, रेमिटन्स सुविधा, विमा आणि वगळलेल्या वर्गांना म्हणजे दुर्बल घटक आणि कमी उत्पन्न असलेल्या लोकांना विविध वित्तीय सेवांची उपलब्धता सुनिश्चित करणे. समूह किफायतशीर दरात हे खोल प्रवेश केवळ तंत्रज्ञानाच्या प्रभावी वापरानेच शक्य आहे.
जन–धन खाते उद्दिष्टे?
PMJDY हे राष्ट्रीय आर्थिक समावेशन अभियान आहे ज्यामध्ये देशातील सर्व कुटुंबांच्या सर्वसमावेशक आर्थिक समावेशासाठी एकात्मिक दृष्टीकोन समाविष्ट आहे. किमान मूलभूत बँकिंग खाते असलेल्या प्रत्येक कुटुंबासाठी बँकिंग सुविधा, आर्थिक साक्षरता, क्रेडिट, विमा आणि पेन्शन सुविधांमध्ये सार्वत्रिक प्रवेश या योजनेत आहे. याव्यतिरिक्त, लाभार्थ्यांना रु. RuPay डेबिट कार्ड 1 लाख रुपयांच्या अंगभूत अपघात विमा संरक्षणासह उपलब्ध असेल. या योजनेत सर्व सरकारी लाभ (केंद्र/राज्य/स्थानिक स्वराज्य संस्थांकडून) लाभार्थ्यांच्या खात्यात वितरित करणे आणि केंद्र सरकारच्या थेट लाभ हस्तांतरण (DBT) योजनेवर आधारित आहे. खराब कनेक्टिव्हिटी, ऑनलाइन व्यवहार यासारख्या तांत्रिक समस्यांचे निराकरण केले जाईल. दूरसंचार ऑपरेटर्स आणि आर्थिक समावेशनासाठी त्यांच्या स्थापन केलेल्या केंद्रांद्वारे कॅश आउट पॉइंट म्हणून मोबाइल व्यवहारांचा वापर करण्याची योजना देखील या योजनेत आहे. तसेच, या मिशन मोड कार्यक्रमात सहभागी होण्यासाठी देशातील तरुणांपर्यंत पोहोचण्याचा प्रयत्न केला जात आहे.
जन–धन खाते योजना तपशील?
- PMJDY अंतर्गत लाभ
- बँक नसलेल्या व्यक्तीसाठी एक मूलभूत बचत बँक खाते उघडले जाते.
- PMJDY खात्यांमध्ये किमान शिल्लक ठेवण्याची आवश्यकता नाही.
- PMJDY खात्यांमध्ये ठेवीवर व्याज मिळते.
- पीएमजेडीवाय खातेधारकाला रुपे डेबिट कार्ड दिले जाते.
- PMJDY खातेधारकांना जारी केलेल्या RuPay कार्डवर रु. 1 लाख (8.2018 नंतर उघडलेल्या नवीन PMJDY खात्यांसाठी रु. 2 लाख पर्यंत वाढवलेले) अपघात विमा संरक्षण उपलब्ध आहे.
- ओव्हरड्राफ्ट (OD) सुविधा रु. पर्यंत. पात्र खातेधारकांना 10,000 रुपये उपलब्ध आहेत.
- PMJDY खाती थेट लाभ हस्तांतरण (DBT), प्रधानमंत्री जीवन ज्योती विमा योजना (PMJJBY), प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजना (PMSBY), अटल पेन्शन योजना (APY), सूक्ष्म युनिट्स विकास आणि पुनर्वित्त एजन्सी बँक (MUDRA) योजनेसाठी पात्र आहेत.
प्रधानमंत्री जनधन खाते असेल तर खातेधारकांना दहा हजार रुपये पर्यंत कर्ज मिळू शकते हे कर्ज बिनव्याजी असते व हे कर्ज घेण्यासाठी आपले खाते ऍक्टिव्ह म्हणजे चालू असणे आवश्यक आहे व त्या व्यक्तीला व्यवहार चालू असल्यास सहा महिन्यानंतर या सुविधेचा लाभ घेता येतो.
केंद्र सरकारने जनधन खात्यामध्ये पाच-पाचशे रुपये टाकले आहेत ते बऱ्याच जनधन खातेदारांना मिळालेच नाही. ज्यांच्या जनधन खात्यामध्ये पैसे आले नाहीत याचे कारण काय व बंद झालेले जनधन खाते कसे परत चालू करायचे त्याचबरोबर आपल्या दहा वर्षांच्या मुला मुलींचे जनधन खाते उघडता येते ते कसे उघडायचे त्यासाठी कागदपत्र काय काय लागतात आपल्या जुन्या बँक खात्याला जनधन खात्यामध्ये कसे बदलून घ्यायचे अशी बरीचशी महत्त्वपूर्ण माहिती या व्हिडिओमध्ये देणार आहोत तरी आपण हा व्हिडिओ शेवटपर्यंत पहा म्हणजेच आपणास संपूर्ण व सविस्तर माहिती मिळू शकेल कारण की अपूर्ण व अर्धवट पाहून तुम्हाला पण पूर्ण माहिती नाही मिळू शकणार आणि सरकारच्या नवनवीन योज नेचा लाभ घेण्यासाठी आपल्याला पूर्ण माहिती असणे आवश्यक आहे तर चला सुरू करूया मोदी सरकारने आपल्या पहिल्या कार्यकाळात जनधन योजनेची सुरुवात केली होती या योजनेअंतर्गत देशातील सामान्य व गरीब समाजाचे झिरो बॅलन्स बँक खाते पोस्ट ऑफिस राष्ट्रीयकृत बँकांमध्ये त्याचबरोबर खाजगी बँकांमध्ये पीएम जे डी वाय म्हणजेच पंतप्रधान जनधन योजनेअंतर्गत घडण्यात आले होते पंतप्रधान जन धन योजना अंतर्गत उघडण्यात आलेल्या बँक खात्यामध्ये खातेदारांना अनेक सुविधा दिल्या जातात करोना व्हायरसच्या महामारीमुळे निर्माण झालेल्या संकटामुळे केंद्र सरकारने महिलांच्या जनधन बँक खात्यात सलग तीन महिने एप्रिल मे आणि जून महिन्यात पाच पाचशे रुपये जमा केले होते व तसेच बँकांमध्ये गर्दी होणे म्हणून त्यांची व्यवस्थापन करण्यात आली होती कारण की या करोना महामारीमध्ये सुरक्षित अंतर ठेवणे एका जागी गती न करणे हे फार महत्त्वाचे आहे मात्र अत्यंत महत्त्वाचे म्हणजे हे पाच पाचशे रुपये बऱ्याच जमधन खातेदारांना मिळालेच नाही असे बरेच बंधन खातेदार आहेत त्यांच्या जनधन बँक खात्यात कोणत्याही सरकारी योजनेचे पैसे आतापर्यंत जमा झालेले नाही आणि हे पाच पाचशे रुपये पण एप्रिल मे आणि जून महिन्यात मध्ये टाकलेले या जनधन खात्यामध्ये जमा झालेले नाही याचे मुख्य कारण हे असू शकतात बऱ्याच लोकांनी प्रधानमंत्री जनधन बँक खाते उघडले तर आहेत मात्र एकदा उघडल्यानंतर त्या खात्याकडे ढेकूण पण पाहिले नाही त्यामुळे बँकांनी असे लाखो जनधन खाते बंद करून टाकलेले आहे कोणतेही खाते सुरळीत चालू राहण्यासाठी त्याला खात्यामध्ये वर्षामधून किमान दोन वेळेस तरी व्यवहार करावा लागतो मात्र अशा पुष्कळ जनधन बँक खात्यामध्ये उघडल्यापासून कोणताही व्यवहार न झाल्यामुळे हे सुंदर खाते बँकांनी बंद करून टाकले आहेत त्यामुळे या खात्यामध्ये कोणत्याही प्रकारचे सरकारी योजनेचे पैसे जमा होत नाही आणि दुसरे महत्त्वाचे म्हणजे जनधन खाते बंद होण्याचे दुसरे कारण म्हणजे आपण आपल्या बँक खात्याची केवायसी केलेली नाही कारण की आरबीआय रिझर्व बँक ऑफ इंडियाने प्रत्येक बँकेच्या ग्राहकांना म्हणजेच खातेदारांना केवायसी करून घेणे हे सक्तीचे बंधनकारक केलेले आहे नाहीतर आपले बँक खाते बँक बंद करून टाकते म्हणजेच करून टाकू शकते त्यामुळे तुम्हाला कोणत्याही व्यवहार आपल्या खात्याद्वारे करता येत नाही आणि पैसे पण जमा होत नाही मग आता हे बंद झालेले जनधन खाते चालू कसे करावे यासाठी नंबर एक आपले जनधन खाते केवायसी न केल्यामुळे बँकेने बंद केलेले असेल तर सर्वात प्रथम तुम्हाला तुमच्या बँकेत जाऊन केवायसी करून घ्यावी लागेल त्यासाठी तुमचे आधार कार्ड बँक पासबुक एक रहिवासी पुरावा लागेल बस झाले हे कागदपत्राची झेरॉक्स बँकेत जमा केल्यानंतर बँक तुमचं खाद्याची केवायसी करून घेईल आणि आपले जनधन खाते परत चालू होईल आता दुसरे म्हणजेच आपले जनधन खाते किती दिवसापासून व्यवहार न केल्यामुळे बंद झाले असेल तर फक्त तुम्ही तुमच्या खात्यामध्ये हजार किंवा पाचशे रुपये टाकून परत ते चार आठ दिवसानंतर तुम्ही काढून घेतले तरी चालतात मात्र फक्त तुमच्या बँक खात्यात देवाणघेवा व्यवहार झालेला पाहिजे बस तुमचे बँक खाते चालू होऊन जाईल.
ही माहिती तुम्हाला आवडल्यास नक्की इतरांना पाठवा.
हेही वाचा.
ATM CARD म्हणजे काय? एटीएम कार्डवर मिळतो १०लाख रुपयांपर्यंतचा अपघात विमा.
चेक वापरतांना कोणती विशेष काळजी घ्यावी? बँकेतील चेकचे मुख्य प्रकार कोणते?